نشانه‌های فشار روانی در مردان
مردان همیشه از سکته قلبی، زخم معده و فشار خون بالا می‌ترسند و عامل آنرا فشار روانی می‌دانند. مردان هر روز نگران رژیم غذایی خود و ورزش کردن هستند، سعی زیادی می‌کنند تا سیگار را ترک کنند و میزان مصرف مشروباط الکلی خود را کاهش دهند؛ حساب طول عمر خود را دارند و همیشه نگران این هستند که چند سال دیگر زنده می‌مانند. آنها نگران فشارهای روانی هستند و نهایتاً نگران نگرانی‌هایشان.
صرف نظر از نهفته یا آشکار بودن، فشارهای روانی به یکی از 4 عامل زیر بستگی دارد:
-
مسائل جسمی: در دوره نوجوانی مسائلی مانند قد و وزن و مهارتهای ورزشی اهمیت دارد (بخصوص قد)؛ با رسیدن به سن نوجوانی قدرت ج‌ن‌س‌ی نیز به آن افزوده می‌شود؛ در میانسالی عامل طاقت مد نظر قرار می‌گیرد؛ بعد از آن سلامتی مهمترین مسائله خواهد بود.
این نکته قابل توجه است که قدرت بدنی لزوماً تضمین کننده عمر طولانی نیست. طبق آمار مرگ و میر در مردان بیشتر از زنان است و این الگوی مرگ و میر در طول زمان تغییر نمی‌کند. در رده بندی سنی بالای 65 سال تعداد زنان 33 درصد بیشتر از تعداد مردان است.
-
مسائل شغلی: همیشه سوال معروف «وقتی بزرگ شدی می‌خواهی چکاره شوی؟» یکی از دغدغه‌های مردان است. منبع و میزان درآمد از عوامل مهم تعیین کننده هویت اجتماعی یک مرد است و موفقیت اقتصادی‌اش معیاری برای ارزشهای اوست.
-
مسائل خانوادگی: آیا می‌توان احساس فردی را که دو یا حتی سه دهه اول زندگی خود را به عنوان پسر خانواده گذرانده و الآن خود را در جایگاه مرد یک خانواده می‌بیند، درک کرد؟ احساس شوهر بودن؟ احساس پدر بودن؟ احساس مسئولیت داشتن؟ احساس مالکیت بر یک زندگی و خانواده؟
پدر خانواده بودن کار ساده‌ای نیست و افراد خانواده و حتی دیگران از پدر خانواده چه از نظر جسمی و چه از نظر روحی انتظارات زیادی دارند.
-
مسائل شخصی: رقابت با دیگران، محدودیت‌های افزایش سن، خرج زندگی، بیماری و ترس از مرگ مهمترین عوامل ایجاد کننده فشار روانی برای مردان است.
بدون ارتباط و تبادل نظر با دیگران، مسائل شخصی می‌توانند به صورت مشکلات مختلف درآیند و فرد را گوشه گیر و منزوی نموده در نهایت او را دچار فشار روانی کنند.
فشار روانی را می‌توان چنین تعریف کرد: «هر خواسته و نیازی که مستلزم تنظیم و تطبیق است.»
از تعریف بالا می‌توان نتیجه گرفت که استرس می‌تواند هم جنبه منفی داشته باشد و هم جنبه مثبت. استرس خوب باعث تحریک سیستم غلبه بر استرس می‌شود و این سیستم به شما کمک می‌کند تا انرژی لازم برای تحقق اهداف کوتاه مدت و لحظه‌ای را تامین کنید. پس استرس خوب باعث حسِ کوتاه مدت نشاط می‌شود اما استرس بد باعث خوردگی روح و جسم در درازمدت می‌شود.
تفاوت میان استرس خوب و استرس بد با سه عامل تعیین می‌شود:
-
حس انتخاب کردن: اگر عامل استرس را خود شما انتخاب کرده باشید بیشتر احساس تحریک شدن یا همان استرس خوب را به شما منتقل می‌کند.
-
درجه کنترل: با کمتر شدن میزان کنترل بر روی شریط میزان استرس بد هم افزایش می‌یابد اما در شرایطی که فرد کنترل اوضاع را به دست دارد بیش از آنکه تحت فشار روانی (استرس بد) قرار گیرد تحریک به فعالیت و بهبود شرایط می‌شود.
-
توانایی در پیش بینی نتیجه: تطبیق و تنظیم احساس زمانی که از نتیجه کار مطمئن نیستیم کار دشواری است. این عدم اطلاع از نتیجه کار باعث تولید فشار روانی می‌شود.
زمانی که از سیستم غلبه بر فشار روانی زیاد کار کشیده شود و در دراز مدت مورد استفاده قرار گیرد، علائم جسمی و روانی در فرد بروز می‌کند که احتمال دارد برای همیشه باقی بماند.
سیستم غلبه بر فشار روانی بدن انسان در شرایط استرس از خود یکی از واکنش‌های زیر را نشان می‌دهد:
-
پیام‌های فشار روانی از مغز و از طریق سلسله اعصاب به عضلات بازو، پاها و سیستم استخوان بندی ارسال می‌شود و آنها را برای واکنش‌های ناگهانی آماده می‌کند.
-
پیام‌های فشار روانی از مغز به اعضای حیاتی رفته و باعث افزایش ضربان قلب، تعداد تنفس، فشار خون و قند خون می‌شود.
-
پیام‌های فشار روانی از مغز به غده آدرنال و هیپوتالاموس فرستاده می‌شود. غده آدرنال، آدرنالین ترشح می‌کند و باعث تحریک سریع اندام‌ها می‌شود. غده هیپوتالاموس یا مرکز احساسات مغز از طریق کورتکس علائمی می‌فرستد و باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که شدت اثر فشار روانی را کاهش می‌دهد.
تمام فعل و انفعالات بالا در اثر یک فشار روانی خارجی و یا یک تهدید فوری بوجود می‌آید که نیازمند واکنش است، اما امروزه بسیاری از این فشارهای روانی که باعث این فعل و انفعالات می‌شود نیازمند واکنشی از طرف ما نیستند برای مثال وقتی در ترافیک گیر کردیم نمی‌توانیم اتومبیل خود را بگذاریم و فرار کنیم به این دلیل که بدن ما آمادگی فرار دارد یا راننده اتومبیل کناری را کتک بزنیم زیرا بدن ما آماده واکنش است.
اثرات فشار روانی
نشانه‌های فشار روانی، علائم روان-تنی هستند. یعنی فشار روانی باعث اثرات فیزیولوژیکی می‌شود. این فشار روانی اگر طولانی شود باعث فرسودگی و ایجاد نقص در اعضاء درگیر و در نهایت کل سیستم بدن می‌شود، و اگر در جایی بیماری یا نقصی وجود داشته باشد این فشار روانی باعث عود کردن آن می‌شود.
نشانه‌های معمول به هنگام فشار روانی
-
بی‌خوابی
-
سردرد
-
حساسیت
-
تنگی نفس
-
حالت تهوع
-
درد عضلانی (بخصوص کمر و گردن)
-
قفل شدن دندانها
-
فشار دادن دندانها (TMJ)
نشانه‌های فشار روانی مختص مردان
-
فشارخون بالا
-
حمله قلبی
-
اسپاسم معده
-
مشکلات ج‌ن‌س‌ی
-
عرق سرد
فشارهای روانی و بدن مردان
چیزی که در این قسمت ارائه می‌شود اطلاعاتی است در مورد اثر فشار روانی بر روی بدن. اینها نشانه‌هایی از فشار روانی هستند که باید به آنها توجه کرد:
-
خطر اختلالات در عروق قلبی: اختلالات در عروق قلب شامل اختلالات مربوط به عضله قلب و رگ‌های خونی آن است. باید به این نکته توجه داشت که تعداد کسانی که بر اثر اختلالات قلبی می‌میرند دوبرابر کسانی است که بر اثر سرطان جان خود را از دست می‌دهند، و برای مردان این عامل شایع‌تر نیز هست.
-
فشار خون: فشار خون یعنی فشار خون بالای مزمن. زمانی که ضربان قلب افزایش می‌یابد، فشار خون بالا می‌رود و رگ‌های خونی منقبض می‌شوند. برای زمان کوتاهی این مساله مفید هم هست اما اگر این وضعیت برای مدت طولانی باقی بماند باعث ایجاد مسائلی می‌شود. تعداد ضربان یا انقباض عضله قلب برای مردان در حدود 70 بار در دقیقه است؛ این تعداد در هنگام ورزش، تحریک ج‌ن‌س‌ی و یا فشار روانی ممکن است به 2 برابر هم برسد. با توجه به اینکه ورزش و تحریک ج‌ن‌س‌ی موقتی است این افزایش تاثیر مخربی ندارد اما در مورد فشار روانی این گونه نیست. یکی دیگر از مسائل بزرگ شدن عضله قلب است زیرا باید بیشتر کار کند در نتیجه عضله قلب رشد می‌کند اما میزان تغذیه به این نسبت رشد نکرده و قلب خوب تغذیه نمی‌شود. خطر بعدی پاره شدن رگ بر اثر فشار خون خیلی بالاست. پارگی رگ باعث ایجاد لخته یا ترومبوسیز می‌شود و یا با وارد شدن یک جسم خارجی از محل پارگی رگ به جریان خون آمبولیسم را به دنبال دارد. آمبولیسم و ترومبوسیز ممکن است بافت را از دریافت خون (تغذیه) محروم کنند، در نتیجه بافت خواهد مرد؛ اگر این بافت در مغز باشد به آن سکته مغزی و اگر در قلب باشد به آن سکته قلبی (میوکاردینال انفارکتوس) می‌گویند.
-
رسوب چربی‌ها در دیواره رگها (تصلب شرائین)تصلب شرائین جریانی است که طی آن رسوبات چربی در دیواره داخلی رگها تشکیل می‌شود. از طرفی دیگر باعث سخت شدن دیواره رگها و پایین آمدن مقاومت آن در برابر فشار سیستولی می‌شود.
[فشار سیستولی: فشاری است که قلب بر اثر ضربان به دیواره رگها وارد می‌کند.]
-
مسائل رفتاری: فشار روانی نه تنها باعث تغییرات در انتقالات جریان عصبی، ترشح غدد و حرکت ماهیچه‌ها می‌شود؛ بلکه بر روی رفتار مردان نیز تاثیر می‌گذارد. مردان تحت فشارهای روانی ممکن است کمتر غذا بخورند، بیشتر سیگار بکشند، به الکل و مواد مخدر روی بیاورند و خوابشان کم شود. مرد می‌خواهد با این رفتارها فشار روانی را کاهش دهد اما این رفتارها نه تنها فشار روانی را کاهش نمی‌دهد بلکه هرکدام به عاملی برای افزایش آن تبدیل می‌شود.
خصوصیات مردان تیپ A
تمام رفتارهای مردان تیپ A می‌توانند سطح تنش را بالا ببرند و باعث فشار روانی در خود شخص و دیگران شوند.
-
علاقه به رقابت مرد تیپ A رقابت را بسیار دوست دارد.
-
بی صبری مرد تیپ A از انتظار متنفر است.
-
اعتقاد به کمال مرد تیپ A چنان عمل می‌کند که هیچ انتقاد و ایرادی به کار او وارد نباشد.
-
رفتارهای چندگانه مرد تیپ A در یک زمان روزنامه می‌خواند، قهوه می‌نوشد و جواب تلفن را هم می‌دهد. در واقع می‌توان گفت مرد تیپ A دچار بیماری عجله است.
-
خشونت از تمام رفتارهای مرد تیپ A عصبانیت مزمن خطرناک‌ترین آنهاست.
در حقیقت مرد تیپ A در هر شرایطی با فشار روانی مواجه است و حتی اگر شرایط تنش‌زا نباشد آنرا به شرایط تنش‌زا مبدل می‌کند.
نشانه‌های خطرناک اولیه
این علائم می‌توانند زندگی شما را نجات دهند:
-
حالت تدافعی مقاوت در برابر فشار روانی و انکار آن.
-
افسردگی احساس از دست دادن حس مراقبت.
-
بی‌نظمی که بر اثر مشغله فکری و عدم تمرکز حاصل می‌شود.
-
خشونت حتی ممکن است بدون دلیل حادث شود.
-
وابستگی مردان دوست دارند در مواقعی مورد توجه و حمایت قرارگیرند اما جرات ابراز آنرا ندارند.
-
اشکال در تصمیم گیری حس عدم کنترل بر اوضاع و نداشتن حق انتخاب
هرگاه شما با چنین علائمی مواجه شدید بدون شک نشانه‌های فشار روانی را مشاهده می‌کنید.
فشارهای روانی پنهان
گاهی مردان در شرایطی که تنش‌زا نیست از خود علائم فشارروانی را نشان می‌دهند، به این نوع فشارها، فشار روانی پنهان می‌گویند.
انواع فشار روانی پنهان
-
تغییر در عادات و رفتارهای همیشگی: تغییر معمولاً باعث فشار روانی می‌شود.
-
نگرانی‌های اجتماعی:
-
مهمانی با غریبه‌ها
-
سخنرانی
-
اولین روز کار
-
مضحکه قرار گرفتن
-
صحبت با یک شخص خیلی مهم
-
مصاحبه
-
-
ترس از شکست: اکثر مردان نیاز به موفقیت را در درجه بالاتری از ترس از شکست قرار می‌دهند اما رفتارها چیز دیگری را مشخص می‌کند.
-
اداره بچه‌ها: مردها برعکس چیزی که نشان می‌دهند بیشتر نسبت به بچه‌هایشان حساسند.
-
کنترل شرایط: مردان بیشتر شرایط را به عنوان شرایط مراقبت تفسیر می‌کنند و فکر می‌کنند باید در همه حال کنترل دست آنها باشد.
-
تعهد: همیشه و همه وقت یک مرد خود را به حرف‌هایی که می‌زند پایبند می‌داند.
-
خودنگری: بعنی عملکرد خود را زیر نظر داشتن درست زمانی که در میان انجام کاری هستید.
-
نگرانی از مقام: فرمانبرداری به جای فرماندهی.
-
فشار روانی زنان: مردان در تمام طول زندگی احساس می‌کنند باید حلال مشکلات باشند.
کمک‌های اولیه برای فشار روانی کوتاه مدت
-
ورزش
-
مدیتیشن و استراحت عمیق
-
خود هیپنوتیزم یا استراحت مطلق
-
محیط آرام
-
افزایش کنترل [سازماندهی حس کنترل را زیاد می‌کند. به نظر می‌رسد غده هیپوفیز فرق بین حل و فصل یک بحران بزرگ با مرتب کردن یک اتاق را نمی‌داند.]
-
بازی کردن (تفریح کردن)
فنون مقابله با فشارهای روانی بلند مدت برای کمک به خود
-
شبکه‌های پشتیبانی را زیاد کنید. ساده ترین فرم شبکه پشتیبانی، داشتن افرادی است که بتوانید با آنها صحبت کنید.
-
تصمیم خود را عوض کنید. اما نه همیشه و از روی هوس و بدون تفکر.
-
عصبانیت را بفهمید. بفهمید که چه چیز را می‌خواهید بروز دهید اما آنرا سرکوب می‌کنید، همان عصبانیت است. عصبانیت خود را عمومی نکنید، فقط در مورد عامل عصبانیت عصبانی باشید. توضیحات را گوش دهید و معذرت خواهی‌ها را قبول کنید.
-
بخندید. اگر علاجی برای فشار روانی باشد که به اندازه همه معالجات دیگر روی هم مفید باشد، خنده است.
فنون مقالبه با فشارهای روانی بلند مدت برای کمک به دیگران
-
آگاهی از فشارهای روانی اصلی مردان
-
شناخت علائم فشارهای روانی مردان
-
جدی بودن در کمک
-
آشنایی با فنون کمک به خود و اجرای آن بر روی دیگری
منابع
The male stress syndrome: How to survive stress in the 90s\by Georgia Witkin.-Newmarket Press; 2 edition (December 1994).
زمینه روانشناسی هیلگارد/نویسندگان ریتا ال اتکینسون...[و دیگران]؛ مترجمان محمد تقی براهنی...[و دیگران].-تهران:رشد،1384.
متن کامل مقاله را به صورت pdf از اینجا بگیرید.
::
::
::
::
::
::
::
هیچ بازخوردی "نشانه‌های فشار روانی در مردان"
ارسال یک نظر